Zamki w Polsce, a szczególnie śląskie obiekty zamkowe to miejsca chętnie odwiedzane przez turystów. Szlaki piesze, rowerowe oraz wycieczki tematyczne co roku przyciągają zarówno rodziny z dziećmi, jak też turystów indywidualnych i większe grupy zorganizowane.
Liczne atrakcje, przepiękne i malownicze krajobrazy oraz wspaniała historia tych miejsc sprawiają, że każdy znajdzie tu odpowiednią dla siebie formę spędzania wolnego czasu.
Na Śląsku na szczególną uwagę zasługuje Zamek Ogrodzieniec, który posiada bardzo bogatą i ciekawą historię. Z tym miejscem wiąże się również wiele legend.
Historia zamczyska sięga XIV wieku. Było ono w tym czasie niemym świadkiem wielu wydarzeń historycznych, takich jak np. potop szwedzki oraz miejscem ekranizacji seriali i filmów, m.in. ,,Janosika” Jerzego Passendorfera czy ,,Zemsty” Andrzeja Wajdy. W 2019 roku zamek stał się również planem filmowym do serialu ,,Wiedźmin” platformy Netflix.
To największy i najbardziej znany obiekt zamkowy na Śląsku, a także najpopularniejszy ze wszystkich zamków na Szlaku Orlich Gniazd.
ok. 1350 - 1370r. - Budowa zamku z inicjatywy Króla Kazimierza Wielkiego
ok. 1370r. - Z nadania króla Kazimierza Wielkiego zamek staje się własnością Przedbora Brzezia h. Zadora, marszałkowi Królestwa Polskiego
ok. 1386 - 1470r. - Z nadania Króla Władysława Jagiełły zamek otrzymują Włodkowie z Chrabimowic h. Sulima. Za czasów Bonerów założenie zamkowe tworzyła trójkondygnacyjna jednotraktowa wieża na wschodniej skale (zamek wysoki) oraz jednotraktowy budynek o czterech pomieszczeniach na skale południowej (obecny poziom izb rycerskich, w których mieści się m.in. Muzeum Zamkowe, pomieszczenia prochowni i skarbca).Baszta Południowa (zwana Wieżą Skazańców) miała wysokość dwóch kondygnacji. Główna brama wjazdowa do zamku prowadziła przez szczelinę pomiędzy skałami od strony południowej. Od północy – nieosłoniętej skałami — dostępu do zamku bronił wysoki wał drewniano ziemny zamykający całość założenia.
ok. 1470r. - Kolejni właściciele: Salomonowiczowie - Ibram i Piotr – bogaci mieszczanie krakowscy.
ok. 1488r. - Kolejni właściciele: Rzeszowscy - Jan, Andrzej,Jan, Stanisław
ok. 1492r. - Kolejni właściciele: Pileccy: Jan, Mikołaj
ok. 1522r. - Kolejni właściciele: Włodkowie
ok. 1523r. - Kolejni właściciele: Bonerowie Jan, Seweryn, Stanisław
Bonerowie byli jednymi z najbogatszych ludzi w Polsce za czasów Jagiellonów, krakowska rodzina kupiecka, bankierzy królewscy, właściciele żup wielickich.
Seweryn Boner likwiduje wał drewniano ziemny strzegący zamku od strony północnej i wznosi na skałach czterokondygnacyjne skrzydło, w którym wykuto w skale studnię głęboką na 100 m. Nadbudowuje zamek środkowy oraz wieżę południową o dwie dodatkowe kondygnacje, wznosi Basztę Kredencerską oraz Basztę Bramną z mostem zwodzonym, fosą oraz dojazdem na arkadach.
Stanisław Boner wznosi dwukondygnacyjne skrzydło zachodnie (sypialnia i biblioteka), buduje sklepiki – budynki gospodarcze przy dziedzińcu, wznosi Kurzą Stopę, beluard oraz mur kurtynowy. Na dziedzińcu buduje system ganków, balkonów i loggii, które stanowią serce skomplikowanego układu komunikacyjnego na zamku. Stanisław wzniósł również mur otaczający przedzamcze od strony południowej oraz prawdopodobnie budynek browaru i gorzelni na terenie przedzamcza.
ok. 1560r. - Kolejni właściciele: Firlejowie Jan
Jan Firlej buduje dziedziniec rycerski (turniejowy) Mikołaj Firlej buduje nowoczesne umocnienia: bastion beluard i suchą fosę. Jego dziełem jest również dziedziniec rycerski (turniejowy).
WAŻNE WYDARZENIA:
– najazd wojsk Arcyksięcia Maksymiliana Habsburga w trakcie walk o tron polski po śmierci króla Stefana Batorego; zamek został wówczas zdobyty, ale nie został splądrowany.
Andrzej Andrzej Firlej ozdabia wnętrza w duchu epoki barokowej i wznosi nad Belluardem Salę Marmurową, która zostaje zniszczona w rok po wybudowaniu podczas potopu szwedzkiego.
1655 – 1660 Potop szwedzki, zniszczenie i ograbienie zamku
ok. 1669r. - Warszyccy
Stanisław Waszycki odbudowuje zamek po zniszczeniach potopu szwedzkiego, otacza go murem obwodowym, buduje bramę wjazdową z mostem zwodzonym i fosą przed wjazdem na teren przedzamcza (okolice obecnego budynku kasy biletowej). Przy bramie wjazdowej buduje stajnię i wozownię, których fundamenty stoją do dziś.
ok. 1697r. - Męciński Kazimierz h. Poraj
Kazimierz Męciński otrzymal Ogrodzieniec jako wiano Barbarę Warszycką, córkę Stanislawa
1702 – kolejny najazd Szwedów, splądrowanie i spalenie zamku
ok. 1784r. - Tomasz Jakliński – podsędek krakowski — nabył zamek od Jaklińskich, którzy nie radzili sobie finansowo z utrzymaniem ogromnego, ale zrujnowanego obiektu.
ok. 1810r. - Opuszczenie zamku przez ostatnich mieszkańców
1885r. - ruiny zamku odwiedza 19 letni wówczas Aleksander Janowski. Zainspirowany widokiem warowni, świadczącej o dawnej świetności Polski, zakłada w 1906 r. Polskie Towarzystwo Krajoznawcze (późniejszy PTTK), a ruiny Zamku Bonerów zostały symbolem organizacji.
1949r. - Po II wojnie światowej w latach 1949 – 1951 oraz 1964 – 1973 Państwo Polskie wykonało prace konserwatorskie i zabezpieczające, po których zamek został udostępniony do zwiedzania.
2001r. - W 2001r. ruiny zamku stały się plenerem do dla planu filmowego „Zemsty” wg. Aleksandra Fredry, wyreżyserowanego przez Andrzej Wajdę.
O zamku w Ogrodzieńcu krąży wiele owianych grozą legend.
Wśród nich, do najbardziej tajemniczych należą legendy o potężnym czarnym psie, który biega po zamku z długim żelaznym łańcuchem. Ów pies utożsamiany jest z postacią Stanisława Warszyckiego, jednego z byłych właścicieli zamku. Ten słynny i mężny rycerz zapisał się w historii także jako wielki okrutnik i dręczyciel. Inna legenda mówi o postaci białej damy, którą czasami można zobaczyć na jednej z wież zamkowych. To Olimpia, córka Stanisława Bonera, która rzuciła się z okna wieży zamkowej dowiedziawszy się, że jej ojciec zakazał jej ukochanemu kontaktu z nią.
Przyjeżdżając do Ogrodzieńca będziemy mogli zobaczyć potężne ruiny zamku, a u jego podnóża znajdziemy "Park Miniatur – Ogrodzieniec". Zobaczycie tam rekonstrukcję wszystkich zamków Szlaku Orlich Gniazd, m.in. makietę Zamku w Ogrodzieńcu, będącego jednym z najpiękniejszych miejsc na terenie całej Jury Krakowsko-Częstochowskiej!
Zadanie dla chętnych:
Słonecznego Dnia!
EP
